Connotatie

Een lange brief wordt meestal wel gewaardeerd, maar als iemand je bedankt voor je ellenlange brief, bekruipt je waarschijnlijk een onbehaaglijk gevoel. Het woord “ellenlang” heeft een nare bijklank, een negatieve gevoelswaarde.

Connotatie is het gevoel dat een woord of zin bij je oproept, terwijl dat niet de bedoeling hoeft te zijn van degene die het woord of de woorden gebruikt.

Dat hoeft niet persé negatief te zijn. Andersom kan ook.

Als iemand tegen je zegt “dat je zo lekker licht danst” zou je dat heel positief kunnen opvatten als je niet weet wat er met die uitdrukking wordt bedoeld. (“Wat zeg je?” / “Dat je zo lekker licht danst.”)

Door te spelen met dit soort woorden en uitdrukkingen in een tekst kun je gevoel uitdrukken zonder het letterlijk te benoemen.

Als iemand je “Adonis” noemt terwijl je zelf best weet dat je een 13 in een dozijntypje bent, voel je je goed in de maling genomen. Maar de gebruiker van het woord wast zijn handen in onschuld.

Een bekend voorbeeld is het woord “werkster” dat in vacatures vrijwel niet meer wordt gebruikt en is vervangen door “interierverzorgster” omdat “werkster” een negatief beeld oproept van een zwoegende slons.

Of neem de “kippenboer” die zichzelf liever “poelier” noemt, een titel met een veel positievere connotatie.

Met het gebruik van connotaties moet je oppassen. Als je geen goed taalgevoel hebt (of de ontvanger van je boodschap heeft dat niet) kun je zomaar verkeerd begrepen worden. Je loopt dan het risico dat de volgende brief die je ontvangt nog veel langer is omdat het “Hartelijk dank voor je ellenlange brief” als een aanmoediging wordt gezien. Of je zit levenslang vast aan een 13 in een dozijntype omdat “Adonis” als een compliment werd opgevat door iemand met weinig zelfkennis ?.

Gebruik dus maar gewoon het woord “fiets” als je niet precies weet wat een “stalen ros” is, laat een paard gewoon een paard zijn en geen “knol” en noem een klein hondje een klein hondje en geen “rat aan een touwtje”. Zo beledig je niemand en schep je ook geen verkeerde verwachtingen.

Inschrijving voor het boek Gekkenwerk

Geef naam, adres, woonplaats en e-mailadres op.

Dankjewel voor je inschrijving!

Stel hier je vraag